شاید نام شهر جلفا را شنیده باشید یا شاید اصلا ندانید که جلفا کجاست و در کدام استان قرار دارد.

شهرستان جلفا یکی از شهرستان های استان آذربایجان شرقی بوده و یکی از جاذبه های دیدنی این استان محسوب می شود. در ادامه مطلب پیش رو شما را با جاهای دیدنی جلفا تبریز مانند برج دوزال، آرامگاه سید ابوالقاسم نباتی، حمام کردشت، کلیسای سنت استپانوس، کلیسای ننه مریم کاروانسرای خواجه نظر، آبشار آسیاب خرابه، کلیسای چوپان، امامزاده سید محمد و بسیاری از دیدنی های دیگر این منطقه به همراه حدود آدرس و مسیر دسترسی آشنا خواهیم کرد.

جلفا کجاست؟

شهر مرزی جلفا از لحاظ جغرافیایی در بخش جنوبی ساحل رود ارس قرار گرفته است و در فاصله‌ی ۱۳۵ کیلومتری از شمال شهر تبریز، ۶۵ کیلومتری از شمال شهر مرند و در ۱۳۵ کیلومتری از شمال غرب شهر ورزقان در آذربایجان غربی قرار دارد.
نزدیک‌ترین شهر به جلفا در ایران شهر تبریز است و همین نزدیکی سبب شده که گردشگران و مسافران در برنامه سفر تبریز اغلب از آن هم دیدن کنند. جالب است بدانید که همچنین نام محلی مسیحی‌نشین در شهر اصفهان است؛ به همین دلیل برخی مردم شهر جلفا را به علت نزدیکی آن به تبریز با نام جلفا تبریز نیز می‌شناسند.
اگر تابه‌حال به جلفا به‌عنوان یک مقصد گردشگری فکر نکرده‌اید، باید به شما بگوییم که در پایان این مطلب قرار است به طور کامل غافلگیر شوید.

موقعیت دقیق سفر به جلفا روی نقشه

بهترین بازارهای جلفا

بازارهای این شهر از جمله بازارهای مرزی هستند که در گذشته محصولات کشور روسیه و امروزه محصولات کشور چین و ترکیه را در کنار اجناس روسی به فروش می‌رسانند. در ادامه این بازارچه‌ها را به شما معرفی خواهیم کرد.

• بازارچه زیبا و مرزی روس‌ها

این بازار قدیمی‌ترین بازار محسوب می‌شود که محصولاتی مانند شوینده‌ها و لوازم بهداشتی، انواع پوشاک زنانه و مردانه و خوراکی‌ها با تنوع بالا در آن عرضه می‌شوند.

آدرس: جلفا، میدان عاشورا، خیابان گمرک.

موقعیت دقیق بازارچه روس ها روی نقشه 

• مرکز خرید بین المللی ستارخان

این مرکز خرید یک مرکز تجارت بین المللی در منطقه ارس است که ۶۰۰ واحد تجاری دارد و محصولاتی مانند مواد غذایی، مواد شوینده و بهداشتی، لباس راحتی، ظروف آشپزخانه، کیف و کفش اسپورت، کیف و چمدان و لباس‌های رسمی از برندهای معتبر معروف دنیا در آن عرضه می‌شوند. این مرکز خرید مجهز به رستوران هم هست.

آدرس: جلفا، جاده کلیسا قبل از پارک کوهستانی.

موقعیت دقیق مرکز خرید بین المللی ستارخان روی نقشه 

• مرکز خرید مشاهیر آذربایجان

مرکز خرید مشاهیر ۶۰۰ واحد تجاری، رستوران، مغازه، پارکینگ و یک مجموعه فرهنگی دارد که محصولاتی مانند لباس مجلسی، عینک، لوازم‌خانگی، لباس راحتی، محصولات دکوراتیو، کیف و کفش، لوازم‌آرایش، سیسمونی کودک، کریستال و بلور، مواد بهداشتی، شوینده‌ها، ادکلن، تنقلات و مواد غذایی در آن عرضه می‌شوند.

آدرس: جلفا، ۵ کیلومتری جاده جلفا به سمت مرند، در کنار کارخانه آمیکو.

موقعیت دقیق مرکز خرید مشاهیر آذربایجان روی نقشه

• مرکز خرید تجاری سهند

مرکز خرید سهند تنوع کالایی بالایی دارد که در کنار رستوران، فست‌فود، کافی‌شاپ، پارکینگ و محوطه بازی امکان خریدی راحت و آسان را برای شما فراهم می‌کند.

آدرس: جلفا، جاده جلفا به سمت پلدشت، نرسیده به پارک کوهستانی ارس.

موقعیت دقیق مرکز خرید سهند روی نقشه

• مرکز خرید لاچین سنتر
در این مرکز خرید هم شما می‌توانید لباس، تنقلات و خوراکی و کیف و کفش تهیه کنید. ضمن اینکه این مرکز خرید به دلیل معماری منحصربه‌فردی که دارد، به‌شدت موردتوجه قرار گرفته است.

آدرس: جلفا، جاده جلفا به سمت پلدشت، قبل از پارک کوهستانی ارس.

موقعیت دقیق مرکز خرید لاچین سنتر جلفا روی نقشه

• بازار بزرگ آراز 

این مرکز خرید از مراکز قدیمی و تجاری شهر جلفاست که محصولاتی مانند لباس زیر و لباس راحتی، لوازم آشپزخانه، محصولات آرایشی بهداشتی، خوراکی، ملزومات سیسمونی و لوازم و تجهیزات ورزشی در آن به فروش می‌رسند.

آدرس: جلفا، بلوار امام صادق، قبل از میدان گمرک.

موقعیت دقیق بازار بزرگ آراز جلفا روی نقشه

• سیتی سنتر بین المللی

سیتی سنتر بین‌المللی هم از جمله مراکز خرید جدید و مدرنی محسوب می‌شود که لباس راحتی، لباس مجلسی، لوازم آرایشی بهداشتی، لباس کودک، لباس زیر، خوراکی و تنقلات و لوازم آشپزخانه در آن عرضه می‌شوند.

آدرس: جلفا، بلوار امام صادق، قبل از میدان گمرک.

موقعیت دقیق سیتی سنتر روی نقشه

جاهای دیدنی تاریخی جلفا

نزدیک‌ترین نقطه ایران به جلفا تبریز است و این بدان معناست که این منطقه آب‌وهوایی بهشتی و دلنشین دارد؛ در ضمن این نزدیکی باعث شده تا بسیاری از آژانس‌های مسافرتی برگزارکننده‌ی تور تبریز، زمانی را به بازدید از جاهای دیدنی جلفا اختصاص دهند. ضمن اینکه به لحاظ جاذبه‌های تاریخی، طبیعی، فرهنگی و گردشگری هم یکی از شهرهای مشهور و تاریخی ایران محسوب می‌شود. در ادامه به بررسی جاذبه‌های دیدنی این شهر خواهیم پرداخت.

۱. کلیسای سن استپانوس

اولین جاذبه شهر جلفا که قرار است آن را به شما معرفی کنیم، کلیسای سنت استپانوس جلفا است. این کلیسا یکی از جاذبه‌های تاریخی و باشکوه جلفا محسوب می‌شود. این کلیسای باشکوه که معماری آن به سبک ارمنی انجام شده است شما را مسحور خود می‌کند.
دقت داشته باشید که بازدید از اماکن مذهبی مربوط به هر دین و آیین، فرهنگ و درکی بالا می‌طلبد. در بازدید از جاهای دیدنی جلفا یا هر نقطه دیگری در جهان که مربوط به مذاهب دیگر هستند، همیشه مراقب باشید که آداب، رسوم و فرهنگ مردمان آن منطقه را محترم شمرده و از آن پیروی کنید.

به‌طور دقیق نمی‌توان گفت که قدمت کلیسای سنت استپانوس چقدر است. قدیمی‌ترین منبع پیداشده که نامی از این کلیسا می‌برد، به سال ۶۴۹ میلادی مربوط می‌شود. اما عده‌ای هم می‌گویند این کلیسا به زمان اوایل مسیحیت برمی‌گردد.

گروهی هم معتقدند که در سال ۹۷۶ میلادی (۲۶۶ هجری قمری)، زمانی که آشوت باگرادونی پادشاه ارمنستان بود، کاتالیکوس خاچیک، رهبر مذهبی ارامنه، اسقف اعظم را به‌عنوان سرپرست وانگ استپانوس برگزید. او نیز کلیسایی را در این منطقه ساخت که هزینه آن را پادشاه تقبل کرد.

کلیسای دیگری درست به همین شکل و معماری در آن سوی رود ارس وجود دارد. این بنا نشان می‌دهد که به احتمال زیاد، هر دو کلیسا در یک برهه زمانی و به دست یک قدرت واحد که بر هر دو سمت رودخانه حکومت می‌کردند، ساخته شده است.

در بعضی از منابع تاریخی مثل سفرنامه تارونیه، (جهانگرد مشهور فرانسوی که در دوره صفوی سفری به ایران داشت) گفته شده که این بنا متعلق به دوره صفویه است. اما از سبک معماری و تزیینات آن پیداست که این کلیسا را بین قرن‌های ۱۰ تا ۱۲ میلادی (۴ تا ۶ قمری) ساخته‌اند. هر طور که باشد امروز دیگر اینجا یکی از جاهای دیدنی جلفا حساب می‌شود.

ساعت و شرایط بازدید از کلیسا

همه روزه از ساعت ۹ صبح تا ۱۹ می‌توان از کلیسای سنت استپانوس ، معروف به کلیسا خرابه جلفا ، بازدید کرد. البته در فصل زمستان به‌دلیل شرایط و موقعیت جغرافیایی حاشیه رود ارس، ساعت بازدید از ساعت ۹ صبح تا ۱۷ است.

موقعیت دقیق کلیسای سن اتپانوس روی نقشه

۲.حمام عباس میرزا کردشت

حمام عباس میرزا از جاذبه‌های دیدنی آذربایجان شرقی و در روستایی با نام کرشت در نزدیکی شهر تاریخی جلفا قرار گرفته است. این حمام که از دیگر جاهای دیدنی جلفا تبریز محسوب می‌شود، یادگاری از شاه‌عباس صفوی است. هم در قسمت خارج و نما و هم در معماری داخلی حمام عباس میرزا می‌توانید آثار هنر معماران دوران صفویه را به‌وضوح ببینید. این بنا یک معماری سنتی و اصیل دارد که سبب شده این حمام به زیباترین شکل ممکن خلق شود. حمام کردشت در سال ۱۳۸۱ شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

حمام کردشت یکی از آثار تاریخی روستای کردشت در بخش مرکزی شهرستان جلفا در استان آذربایجان شرقی است. روستای کردشت تا ورزقان ۶۶ کیلومتر، تا اهر ۱۲۶ کیلومتر و تا جلفا ۷۰ کیلومتر فاصله دارد.

برای بازدید از این بنای تاریخی به طرف شمال غرب ایران و استان آذربایجان شرقی بروید. مسیر را تا بخش شرقی شهر جلفا و روستای کردشت ادامه دهید. حمام تاریخی کردشت بین روستای کردشت و رودخانه زوال قرار دارد. می‌توانید موقعیت این بنا را روی نقشه در ساحل جنوبی رود ارس پیدا کنید.

حمام کردشت دارای معماری اسلامی بوده و در میان باغ بزرگی بنا شده است و از نظر معماری تمام عناصر معماری حمام‌های تاریخی ایرانی را دارد و شامل هشتی ورودی، سربینه، میان در، گرمخانه، خزینه، شاه‌نشین و تون می‌شود. حمام دارای دو ورودی جداگانه است که ورودی جنوبی متعلق به عموم و ورودی شمالی مختص شخص شاه عباس میرزا بود و به‌وسیله تونل عباس میرزا مستقیما به عمارت و اتاق شخصی وی متصل می‌شد. آهک‌بری‌های بسیار باشکوه با نقوش اسلیمی، ستون‌های سنگی مقرنس‌کاری و کفش‌کن‌های سنگی حجاری‌شده، فضاهای داخلی حمام را زینت داده‌اند.

آدرس: استان آذربایجان شرقی، ۷۰ کیلومتری شرق جلفا، روستای کردشت، بین تاسیسات راه ایران و گمرک جلفا 

موقعیت دقیق حمام عباس میرزا روی نقشه

۳.آبشار آسیاب خرابه

از دیگر جاذبه‌ها می‌توان به آبشار آسیاب خرابه در فاصله‌ای اندکی از آذربایجان شرقی اشاره کرد. این آبشار فاصله‌ی بسیار کمی با آسیاب‌های آبی قدیمی و زیبایی دارد که با نام آسیاب خرابه شناخته می‌شوند، به همین دلیل این آبشار را نیز با همین نام می‌شناسند.
آبشار آسیاب خرابه در فاصله‌ی ۲۷ کیلومتری از «هادی شهر» یا «علمدار گُرگُر» و همین‌طور در فاصله‌ی ۵ کیلومتری از روستای زیبای «منجن آباد» در کنار رود ارس واقع شده است. این آبشار در یک دره قرار گرفته است و ارتفاعی ۱۵ متری دارد. وجود آبشار آسیاب خرابه جلفا باعث شده محیط اطرافش پوششی سرسبز و باطراوت پیدا کند و طبیعت چشم‌نوازی داشته باشد.

ارتفاع آبشار اصلی آسیاب خرابه حدود ۱۵ متر است. آب این آبشار از چشمه‌ای تأمین می‌شود که از کوه کیامکی، یکی از کوه‌های بلند منطقه دیزمار غربی ارسباران و شهرستان مرند و بخش زنوز سرچشمه می‌گیرد. آبشار بعد از سرازیر شدن از لابه‌لای گیاهان آبزی و خزه‌ها، به یک رشته جویبار که در ته دره جریان دارد می‌پیوندد و به‌سمت شمال جاری می‌شود. علاوه بر این، در سمت راست دره آبشارهای کوچک و بزرگ دیگری نیز دیده می‌شود که ریزش آن‌ها موسیقی زیبایی از طبیعت را به گوش می‌رساند.

در زمستان ۱۳۹۲ آبشار آسیاب خرابه به‌دلیل سردی هوا یخ زد و بر اثر این یخ‌زدگی و وزن بیش از حد انبوهی از یخ‌ها، صخره بزرگ و پوشیده از خزه آن ریزش کرد. همچنین در گوشه و کنار این آبشار تابلوهای خطر ریزش دیده می‌شود؛ بنابراین در گشت‌و گذار و تفریح در این مکان باید مراقب این خطر بود.

موقعیت دقیق آبشار آسیاب خرابه روی نقشه

۴.پارک ملی کنتال

در ادامه معرفی جاذبه‌های جلفا به پارک ملی کنتال می‌رسیم. پارک ملی کنتال در شمال استان آذربایجان شرقی با ۷۰۰۰ هزار هکتار مساحت و یک مرز بین‌المللی با جمهوری ارمنستان قرار گرفته است. پارک ملی کنتال جلفا بخشی از پناهگاه حیات‌وحش کیامکی شناخته می‌شود و این پارک ملی پناهگاهی برای حیات‌وحش کیامکی در شمال شرق است.
در حال حاضر این پارک یکی از نقاط حفاظت شده‌ای محسوب می‌شود که اداره محیط‌ زیست استان آذربایجان شرقی مسئولیت حفاظت و امنیت آن را بر عهده دارد. در اصل این اداره را برای حفاظت‌کردن از منابع متعدد طبیعی و همین‌طور گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری در این ناحیه مستقر کرده‌اند.

پارک ملی کنتال پارکی با وسعت ۷ هزار هکتار است که در استان آذربایجان شرقی قرار گرفته و مرز مشترک با کشور ارمنستان دارد. پارک ملی کنتال یکی از جا‌ذبه های تبریز محسوب می‌شود چرا که در فاصله کوتاهی از تبریز قرار دارد. در پارک ملی کنتال آذربایجان شرقی حیات وحش متنوعی وجود دارد به طوری که بسیاری افراد این پارک را مهم‌ترین محل حفاظت شده حیات وحش ایران می‌دانند.

مناظر بسیار زیبای طبیعی باعث شده گردشگران زیادی به این منطقه سفر کنند که بسیاری از آن‌ها کوهنوردان حرفه‌ای هستند و بسیاری دیگر برای طبیعت گردی این نقطه را انتخاب می‌کنند.

موقعیت دقیق پارک ملی کنتال روی نقشه

۵.کاروانسرای خواجه نظر جلفا

در میان جاذبه‌های شهر جلفا، به کاروانسرای خواجه نظر می‌رسیم. این بنا هم متعلق به دوران صفویه است و در جوار پل ضیا الملک و رودخانه ارس واقع شده است. این کاروان‌سرا را برخلاف دیگر کاروان‌سراهای دوران صفویه، با یک حیاط مرکزی و همین‌طور سه ایوان زیبا که در سه طرف حیاط مستقر شده‌اند، ساخته‌اند.
در ساخت این کاروان‌سرا از آجر و سنگ تراش استفاده شده است. این بنا از لحاظ تاریخی ارزش بسیار زیادی دارد به همین دلیل در تاریخ هفدهم اسفندماه ۱۳۸۱ آن را در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رساندند. در حال حاضر هم بنای کاروان‌سرا به موزه سرامیک و سفال ارس تبدیل شده است که هنرمندان می‌توانند هم به‌عنوان نمایشگاه و هم به‌عنوان یک فروشگاه برای عرضه کالاهای خود از آن استفاده کنند.

موقعیت دقیق کاروانسرای خواجه نظر جلفا روی نقشه

سوغات جلفا

برای خرید سوغات  باید به بازارهای این شهر مراجعه کنید. در بازارها سوغاتی‌های جذابی برای خرید و عرضه وجود دارند. جالب است بدانید که در بازارهای جلفا می‌توانید محصولاتی از کشورهای همسایه مانند روسیه، ترکیه و ارمنستان را تهیه کنید.
از جمله سوغاتی‌هایی که در این شهر می‌توانید آن‌ها را به‌عنوان هدیه یا یادگاری با خود ببرید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• مربای گردوی ارمنستان
• زیتون ترکیه
• باقلوای استانبول
• انواع شکلات‌ها و شیرینی‌های ترکیه مانند تافی‌ها، سوجوق و آب‌نبات‌ها
• دنبلان که یک قارچ نادر، وحشی و به‌شدت مقوی و مغذی است.
• خشکبار و میوه از باغات متعدد و سرسبز منطقه که همگی مخصوص جلفا هستند.

منطقهٔ آزاد ارس که بخش بزرگی از آن در شهرستان جلفا واقع شده با برخورداری از مرز مشترک با کشورهای آذربایجان، ارمنستان و جمهوری خودمختار نخجوان و وجود خطوط ارتباطی با اروپا و منطقهٔ قفقاز، ترکیه و حوزهٔ مدیترانه و قرارگیری در کریدورهای بین‌المللی حمل و نقل، پیشینهٔ تاریخی اقتصادی قابل توجه، اقلیم مناسب، منابع غنی آب، مراتع و ذخیره‌گاه‌های جنگلی، قابلیت‌های توسعهٔ گردشگری در زمینه‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی و ورزشی بین‌المللی و پتانسیل بالای رشد و توسعهٔ صنعتی، معدنی، کشاورزی، خدماتی و علمی و آموزشی به‌طور بالقوه نقش حائز اهمیتی را در ارتباط با چشم‌انداز بیست سالهٔ به خود اختصاص داده‌است.

وجود معادن غنی و ایجاد صنایع وابسته و نزدیکی به شبکه‌های زیربنایی، زمینه‌های توسعهٔ فناوری‌های نوین، (بیوتکنولوژی، نانو تکنولوژی و IT) بستر را برای حضور مؤثر در عرصهٔ ملی در جهت رشد پرشتاب و مستمر اقتصادی و کسب جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در منطقه، را فراهم می‌آورد.

همچنین سابقهٔ تاریخی مرکزیت تجاری منطقه و توانمندی‌های بالای صادراتی و با فراهم‌سازی زیرساخت‌های توسعه، فعالیت‌های بازرگانی در کنار گمرکات و مراکز تخلیه و بارگیری کالا می‌تواند بسترساز تعامل سازنده با جهان باشد. توسعهٔ این شهرستان به ترتیب بخش‌های بازرگانی، خدمات و صنعت است. وجود منطقهٔ آزاد صنعتی تجاری ارس در جوار شهرستان جلفا به عنوان بستری مناسب برای سرمایه‌گذاری صنعتی می‌باشد.

سخن آخر درباره جلفا

استان آذربایجان شرقی که مرکز آن شهر تبریز است در شمال غربی کشور واقع شده و با کشورهای آذربایجان و ارمنستان هم مرز می باشد. این استان جاهای دیدنی بسیاری دارد که ازجمله آن ها می توان به جلفا تبریز اشاره نمود. این شهر به سبب موقعیت جغرافیایی خود از اهمیت اقتصادی بالایی برخوردار است.